Τα παιδιά μας μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τη νέα τεχνολογία από πολύ μικρή ηλικία. Αυτό θεωρείται καλό, διότι ο κόσμος, όπως τον γνωρίζουμε τώρα, εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς και γίνεται όλο και πιο τεχνολογικός. Αλλά πόση τεχνολογία είναι καλή για τα παιδιά μας;
Η μαρτυρία μιας μαμάς:
“Τα δύο μου παιδιά έχουν επτά χρόνια διαφορά μεταξύ τους. Η κόρη μου (που είναι η μεγαλύτερη) είχε πρόσβαση σε υπολογιστές στην έκτη δημοτικού όπου ήταν και η χρονιά που αποφασίσαμε να αγοράσουμε έναν υπολογιστή για το σπίτι. Είχαν μόλις ξεκινήσει να κάνουν μαθήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και ζητούσαν από τα παιδιά να γράψουν μερικές από τις εργασίες τους στον υπολογιστή. Δεν είχαν όλα τα παιδιά υπολογιστή στο σπίτι, οπότε ως μαθητές είχαν όλοι πρόσβαση σε υπολογιστές του σχολείο. Η κόρη μου έμαθε αμέσως, σχεδόν ενστικτωδώς πως να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή. Χρησιμοποιούσα υπολογιστές στη δουλειά μου, και έτσι μου φάνηκε εύκολο να τη βοηθήσω, ευτυχώς! Ο σύζυγός μου, όμως δεν είχε μεγάλη εμπειρία, αλλά αποφάσισε να προσπαθήσει. Η κόρη μου αρχικά χρησιμοποιούσε τον υπολογιστή κυρίως για τις σχολικές της εργασίες. Από την άλλη πλευρά είχαμε τον μπαμπά, ο οποίος έπαθε εμμονή με την εκμάθηση των υπολογιστών και με το να μάθει ότι καινούριο υπήρχε σχετικά με τη νέα τεχνολογία. Ο ίδιος, ως ηλεκτρολόγος, ενδιαφερόταν φυσικά και για τις εσωτερικές λειτουργίες.
Ο γιος μου ήταν 5 χρονών και ήθελε να είναι κοντά στον μπαμπά του και να παρακολουθεί ότι κάνει. Ο μπαμπάς φυσικά αγαπούσε τον χρόνο που περνούσε με το γιο μας και η απασχόληση του με την τεχνολογία ήταν κάτι που τον ευχαριστούσε να μοιράζεται μαζί του. Ο σύζυγός μου άρχισε να ψάχνει παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία του γιού μας, καθόταν μαζί του και τον μάθαινε να παίζει. Ήταν εκπαιδευτικά παιχνίδια το οποία τα ενέκρινα και εγώ. Ένα χρόνο αργότερα ο γιος μου δεν χρειαζόταν τον μπαμπά του για να τον βοηθάει να παίζει ένα παιχνίδι ή για να μπει σε μια ιστοσελίδα ώστε να παίξει, ήξερε ακριβώς πώς να φτάσει σε αυτό που ήθελε. Ο υπολογιστής μας βρισκόταν σε κεντρική τοποθεσία στο σαλόνι μας. Επομένως, δεν υπήρχαν ανησυχίες γιατί υπήρχε πάντα κάποιος γύρω για να βλέπει τι κάνει ο γιος μας. Τότε ο σύζυγός μου αποφάσισε να φέρει στο σπίτι άλλον έναν υπολογιστή επειδή ο παλιός ήταν πια περασμένης τεχνολογίας. Ο σύζυγός μου αποφάσισε να δώσει τον παλιό υπολογιστή στον γιο μου, για το δωμάτιό του. Αρχικά, φάνηκε αρκετά αθώα αυτή η κίνηση και χαιρόμασταν διότι ο γιος μας μάθαινε τόσα πολλά πράγματα γρήγορα και σε τόση μικρή ηλικία. Νιώθαμε πολύ περήφανοι για εκείνον.
Σκεφτόμασταν ότι οι δεξιότητες πληροφορικής θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμες για αυτόν, κάτι το οποίο αποδείχθηκε αληθινό. Μπορούσε να δημιουργήσει ιστοσελίδες μόνος του στο δημοτικό, μπορούσε να βοηθάει τους φίλους τους όταν είχαν δυσκολίες με τη τεχνολογία, ακόμα κατάφερε να κάνει έναν πολύ καλό φίλο από μια άλλη χώρα μέσω του διαδικτύου. Αλλά τελικά γινόταν όλο και πιο δύσκολο να τον πείσουμε να βγει έξω, να παίξει με άλλα παιδιά ή απλά να είναι με την οικογένεια, μαζί μας. Έπρεπε να βρούμε λύση και να το αντιμετωπίσουμε, διότι συνειδητοποίησαμε ότι όλο αυτό θα κατέληγε σε πολύ πιο σοβαρά θέματα. Χρειαζόταν να πάρουμε δραστικά μέτρα άμεσα. Έτσι αποφασίσαμε να ζητήσουμε τη συμβουλή ειδικού. Με συγκεκριμένα βήματα και συγκεκριμένη καθοδήγηση στα όρια και στη συμπεριφορά, πρώτα από όλα σε εμάς τους ίδιους ως γονείς, καταφέραμε να δούμε σημαντική αλλαγή στην κοινωνικοποιηση του γιού μας, στη διαθεση του, στη συμπεριφορά του αλλά και στην οικογενειακή μας διάδραση.”
Η μαρτυρία αυτής της μαμάς είναι απλά ένα παράδειγμα για το πως τα παιδιά αλλά και εμείς οι ίδιοι ως γονείς μπορούμε να πέσουμε στην παγίδα της εξάρτησης από τις νέες τεχνολογίες. Το σημαντικό είναι να το αντιληφθούμε και να δράσουμε όσο το δυνατόν πιο άμεσα.
Εδώ μπορείτε να δείτε 5 απλά βήματα για να βοηθήσετε τα παιδιά σας στην εξάρτηση από τη τεχνολογία:
Ορίστε ένα χρονικό όριο. Χρειάζεται να υπάρχουν σαφή όρια σχετικά με το χρόνο που περνάει το παιδί την ημέρα μπροστά από μια οθόνη (τηλεόραση, υπολογιστής, κινητό, τάμπλετ, ηλεκτρονικά παιχνίδια). Για παράδειγμα, τις καθημερινές μπορεί να υπάρχει το όριο της 1 ώρας στον υπολογιστή όταν χρειάζεται να προετοιμάσει σχολική εργασία. Τα Σαββατοκύριακα μπορεί να τα χρησιμοποιεί πιο πολύ αλλά όχι περισσότερο από 1 ώρα κάθε φορά.
Ίση ώρα για παιχνίδι στην ύπαιθρο. Τουλάχιστον μια ώρα είναι σημαντικό να αφιερώνεται σε παιχνίδι έξω, ποδήλατο, παιχνίδι με φίλους. Είναι πολύ σημαντικό και βοηθητικό για τα παιδιά να συνδυάζουν την άσκηση με την κοινωνικοποίηση.
Τα μαθήματα έχουν προτεραιότητα. Τελειώνουν πρώτα όλα τους τα μαθήματα και μετά μπορούν να παίξουν με τον υπολογιστή, κινητό κτλ εάν είναι μέσα στις ημέρες και στους κανόνες που έχετε θέσει. Φυσικά αν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή για σχολική εργασία δεν το συζητάμε.
Ο χρόνος με την οικογένεια έχει προτεραιότητα. Ο οικογενειακός χρόνος είχε και έχει μεγάλη σημασία. Όταν είναι η ώρα του μεσημεριανού ή του βραδινού ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή που μαζευόμαστε ως οικογένεια είναι πρώτο στη λίστα, και όχι “όταν τελειώσω με τον υπολογιστή μαμά θα έρθω!”
Πολιτική ανοιχτής πόρτας. Πάντα να είναι τα παιδιά σας με ανοιχτές πόρτες και να αλληλεπιδράτε μαζί τους κατά τη διάρκεια που βρίσκονται μπροστά στον υπολογιστή (κινητό, ταμπλετ). Ελέγξτε τα παιχνίδια που παίζουν ή τι ψάχνουν. Αφήστε τα να γνωρίζουν ότι ενδιαφέρεστε και δίνετε προσοχή σε αυτά που κάνουν με τη τεχνολογία. Όταν είναι δυνατόν, ειδικά με τα μικρότερα παιδιά, καθίστε μαζί τους, παρακολουθείστε και αλληλεπιδράστε. Με αυτόν τον τρόπο χτίζετε μια γέφυρα εμπιστοσύνης και επίσης μπορείτε να γνωρίζετε άμεσα αν είναι ασφαλές ή όχι αυτό με το οποίο ασχολούνται μέσα στον τεχνολογικό κόσμο.
Η τεχνολογία έχει μεγάλη επιρροή στην κοινωνία μας. Έχει κάνει πολλά πράγματα πιο εύκολα, όμως κάποια άλλα τα έχει δυσκολέψει. Όπως για παράδειγμα στην κοινωνικοποίηση των παιδιών, να παίξουν έξω, να γυμναστούν, και να αφιερώσουν χρόνο με την οικογένεια. Χρειάζεται να είμαστε σοφοί γονείς ώστε η τεχνολογία να μην κατακτήσει την πρώτη θέση στην καθημερινή ζωή των παιδιών μας και στη δική μας. Χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί για να μην αποσυνδεθούμε από τις σημαντικές μας προτεραιότητες. Είναι τόσο εύκολο σε αυτόν εδώ το γρήγορο και τεχνολογικό κόσμο που ζούμε να χάσουμε στιγμές από τη ζωή μας και τη ζωή των παιδιών μας. Σημαντικές στιγμές που δεν επιστρέφουν και δεν έχουμε δεύτερη ευκαιρία για να τις ζήσουμε.
Ο χρόνος που έχουμε για να διδάξουμε τα παιδιά μας και να συνδεθούμε μαζί τους είναι περιορισμένος. Ο υπολογιστής, τα κινητά τηλέφωνα, τα τάμπλετ, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κι άλλα γκάτζετ τεχνολογίας δεν μπορούν να πάρουν τη θέση της μαμάς και του μπαμπά. Τα παιδιά μας χρειάζονται χρόνο μαζί μας, να συνδεθούν μαζί μας ένας προς έναν, με δομή, με το αίσθημα προτεραιότητας και ευθύνης. Η τεχνολογία δεν μπορεί να πάρει τη θέση της οικογένειας. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση στην κοινωνία μας σήμερα. Όσο πιο εύκολη κάνει τη ζωή μας η τεχνολογία τόσο περισσότερο παίρνει μακριά αυτό που είχαμε κάποια χρόνια πριν.
Όταν ήμουν στο δημοτικό, η μόνη τεχνολογία που είχαμε σε οθόνη ήταν η τηλεόραση με κανάλια μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού και ένα τηλέφωνο στο σπίτι. Μαγειρεύαμε και τρώγαμε μαζί σαν οικογένεια, διαβάζαμε μαζί, έπαιζα με τα άλλα παιδιά στη γειτονιά, έκανα ποδήλατο και χρησιμοποιούσα τη φαντασία μου σε καθημερινή βάση. Η διάδραση της οικογένειας ήταν διαφορετική, ήταν πιο άμεση. Η τεχνολογία μπορεί να μας προσφέρει άπειρες πληροφορίες απλά με μια κίνηση του δαχτύλου μας. Θυμάμαι όμως πόσο λάτρευα να ανοίγω την εγκυκλοπαίδεια για να ανακαλύψω απαντήσεις και περισσότερη γνώση. Θυμαμαι το δέος που ένιωθα όταν βρισκόμουν σε βιβλιοθήκες και μουσεία, εμπειρία ανεκτίμητης αξίας. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά οτι χρειάζεται να γυρίσουμε σε εκείνα τα χρόνια και να απορρίψουμε τη τεχνολογία. Απλά είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε μια ισορροπία ανάμεσα στον εικονικό κόσμο και στον πραγματικό κόσμο που ζούμε. Εμείς ως γονείς είμαστε πρότυπα και δάσκαλοι για τα παιδιά μας. Ας τα καθοδηγήσουμε λοιπόν με σοφία και σύνεση στο ταξίδι τους μέσα στον τεχνολογικό κόσμο κι ας τα διδάξουμε τη σημασία της εμπειρίας στον αληθινό κόσμο. Ένας μοναδικός συνδυασμός που θα οδηγήσει τις νέες γενιές, τα παιδιά μας σε ένα νέο επίπεδο εξέλιξης με σταθερά θεμέλια και ασφάλεια.
Η τεχνολογία αποτελεί σημαντικό και αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Παρόλα αυτά, χρειάζεται να διασφαλίσουμε ότι θα διατηρήσουμε τις προτεραιότητες μας και θα έχουμε νούμερο ένα στη λίστα μας την ευημερία των παιδιών μας.